اقدامات مورد نیاز برای تاسیس چاپخانه
در ابتدا بهتر است که بدانیم آئین نامه تاسیس چاپخانه در سال 1358 توسط شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران تصویب شد. این آئین نامه دارای 27 ماده و چندین تبصره می باشد. برای مثال در ماده اول این آئین نامه به این موضوع اشاره شده است که چاپخانه موسسه یا کارگاهی است که بتواند از عهده کارهای چاپی مانند چاپ كتاب، روزنامه، مجله و انواع مختلف جعبه‌ها، پاكتها، دفاتر، اتيكت و ساير كارهاي چاپي برآيد. در مواد دیگر این آئین نامه به این موضوعات اشاره شده که هر شخص حقیقی یا حقوقی که بخواهد چاپخانه یا واحدهای وابسته به چاپ تاسیس کند، باید از وزارت ارشاد ملی پروانه تاسیس دریافت کند. در مورد اشخاص حقیقی و حقوقی هم شرایط مشخصی از جمله تابعیت ایرانی و داشتن سرمایه ایرانی، اهلیت قانونی، نداشتن محکومیت کیفری، داشتن سواد خواندن و نوشتن و... الزامی می باشد. باید دقت داشت هر شخص حقیقی یا حقوقی اجازه تاسیس فقط یک چاپخانه را دارد و هر مرکز چاپی باید یک نفر را به عنوان مدیر مسئول چاپخانه به وزارت ارشاد ملی معرفی کند که خود موسس چاپخانه هم می تواند بعنوان مدیر مسئول انجام وظیفه کند. در مورد حق انتقال پروانه تاسیس چاپخانه به دیگری و همچنین انتقال چاپخانه از شهری به شهر دیگر، اجازه و موافقت وزارت ارشاد ملی و ادارات ارشاد ملی در شهرستان ها الزامی است. تعطیلی دائم و یا موقت چاپخانه هم باید با اعلام کتبی و با استرداد پروانه تاسیس و کارت مدیریت به وزارت ارشاد و یا ادارات ارشاد ملی در شهرستان ها انجام شود. چاپخانه های دولتی هم موظف به اجرای مقررات این آئین نامه می باشند و فقط حق انجام کارهای چاپی بخش خصوصی را دارند و نباید سفارشات چاپی بخش خصوصی را قبول کنند.
نکات پایه جهت راه اندازی چاپخانه
توجه به چند نکته دیگر برای تاسیس یک چاپخانه ضروری است، از جمله داشتن دانش کافی در مورد مسائل مربوط به چاپ و علاقه و استعداد و پشتکار. از آنجایی که این موارد مکمل هم هستند برای وارد شدن به هر حرفه و شغلی باید به آن ها توجه ویژه ای کرد. مدیران چاپخانه ها نباید به کار چاپ فقط به عنوان یک منبع درآمد نگاه کنند در غیر این صورت جذابیت این شغل برای آنها کمرنگ می شود و به مرور زمان از اهداف خود دور می شوند و راندمان کار پایین می آید. آشنا بودن کارکنان با علم ویراستاری یکی از مواردی است که باید آن را مد نظر داشت. ویرایش و اصلاح باید بعد از نگارش کامل انجام شود. همچنین رعایت نکات دستوری و املائی و نگارشی و نظم و آراستگی مطالب از مواردی است که باید در نظرگرفته شود. دقت به موارد فوق باعث می شود سفارشات به درستی انجام شود و از اعتبار چاپخانه کاسته نشود. مدیریت و کارکنان چاپخانه ها باید با انواع چاپ، چاپ دیجیتال و افست آشنایی داشته باشند. امروزه آشنایی با محاسن و معایب چاپ دیجیتال و افست برای مدیران چاپخانه ها ضروری می باشد بطوریکه بتوانند نوع چاپ برای هر سطح را مشخص کنند. یکی دیگر از کارهایی که باید مد نظر قرار داده شود این است که افرادی که می خواهند اقدام به تاسیس چاپخانه کنند باید حتی المقدور پرسنل حرفه ای و کاربلد و خلاق استخدام نمایند، زیرا در بسیاری از موارد مدیران چاپخانه ها فقط در راس کار هستند و بطور مستقیم در محیط کار فعالیت ندارند. در این صورت داشتن کارکنانی که با امور چاپ آشنایی کافی داشته باشند و مسائل مربوط به چاپ و طراحی و صحافی و ... را به خوبی بدانند از الزامات چاپخانه به شمار می رود.
تجهیزات مورد نیاز چاپخانه
بی شک یکی از مهمترین اقدامات لازم برای تاسیس چاپخانه فراهم نمودن امکانات و منابع مالی و همچنین تجهیزات و امکانات کامل و مناسب می باشد. تمامی مراکز چاپ به تجهیزات و امکانات کافی برای انواع چاپ مانند چاپ دیجیتال و ... نیازمند هستند. حداقل وسایل مورد نیاز برای تاسیس یک چاپخانه به شرح زیر است:
یک دستگاه ماشین چاپ نیم ورقی اتوماتیک به قطع 22.5×36 – یک دستگاه ماشین برش اتوماتیک یا نیمه اتوماتیک-یک دستگاه ماشین پرفراژ- لوازم حروفچینی و فرم بندی متناسب با نیاز چاپخانه – یک دستگاه ماشین مفتول دوزی. لازم به ذکر است که مدیران این مراکز باید هم منابع مالی و هم شناخت لازم برای خرید دستگاه های مناسب را داشته باشند تا بتوانند بهترین کیفیت را در امور چاپی داشته باشند. در رابطه با بحث مربوط به فضا و ساختمان مورد نیاز یک واحد وابسته به چاپ این نکته حائز اهمیت است که ساختمان مربوطه باید از نظر تحمل قدرت و حرکات ماشین آلات و امور مربوط به حفاظت فنی دارای گواهی استحکام بنا از وزارت کار و امور اجتماعی در تهران و ادارات کار و امور اجتماعی در استانها باشد.
شرایط دریافت مجوز چاپخانه
تمام واحدهای چاپی برای شروع به فعالیت خود به مجوز چاپ نیاز دارند که شرایط آن به شرح زیر است.
داشتن ده سال سابقه کار در امور فنی مربوط به چاپ، پنج سال سابقه کار در امور مربوط به لیتوگرافی و پنج سال سابقه کار در چاپ سیلک و داشتن یک سال سابقه تحصیل در یکی از رشته های مرتبط با چاپ که در صورت نداشتن شرایط تحصیلی مورد نظر، بررسی هایی توسط شورایی متشکل از مدیر کل چاپ و نشر و دو کارشناس با سابقه در صنعت چاپ بر روی سایر مدارک متقاضیان انجام می شود و در صورت تائید با ارائه مابقی مدارک از جمله تقاضانامه، کپی تمام صفحات شناسنامه، کپی آخرین مدرک تحصیلی، کپی کارت پایان خدمت، هشت قطعه عکس 4×3 گواهی سابقه کار و گواهی عدم سوء پیشینه و تکمیل فرم می توانند مجوز چاپ خود را دریافت نمایند.
یکی از توصیه هایی که قبل از ورود افراد علاقمند به این کسب و کار می شود این است که حتی الامکان برای مدتی در یک مرکز چاپ تجارب عملی کسب نمایند، زیرا در این گونه مشاغل نکات ظریف و جزئیاتی وجود دارد که ممکن است قبل از ورود به این شغل به چشم نیاید و یادگیری این ظرافت ها با انجام کارهای عملیاتی امکان پذیر باشد. آزمون و خطا در این کسب و کار ممکن است با ضررهای مالی و از دست رفتن سرمایه و اعتبار و نارضایتی مشتریان همراه باشد.