آیا کاغذ و پلاستیک در رقابت با یکدیگر آینده دیگری برای صنعت بسته بندی رقم خواهند زد؟
توجه روزافزون به حفظ محیط زیست دغدغه ای جهانی است که در کشورهای پیشرفته و به ویژه اروپا، کلیه بخش های صنعت بسته بندی را برای انتخاب روش ها و مواد دوستدارتر با محیط زیست، به تکاپو انداخته است.
به طوری که از مقررات و قوانین اتحادیه اروپا می توان فهمید، استفاده از کاغذ در بسته بندی ها – حتی بسته بندی مایعات – تا سال 2022 به نزدیک صد در صد خواهد رسید. نه تنها قوانین و مقررات سختگیرانه، بلکه تمایل عمومی مردم اروپا ضامن این برنامه است. در این شرایط صنایع پلاستیک نیز دارند برای تحول بزرگی در زمینه بسته بندی آماده می شوند و هر چه بیشتر پارامترهای محیط زیستی محصولات خود را به مشخصات کاغذ نزدیک تر می کنند.
بنابراین شانه به شانه افزایش کاربرد کاغذ و مقوا، شاهد تحول پلاستیک ها و ابداع و اختراع در این صنعت هستیم. در این میان شاید به برکت رواج بیشتر بسته بندی های سلولزی، بخت چاپخانه های افست هم بیدار شود.
رقابت کاغذ و پلاستیک
مطالعه مؤسسه Two Sides که در سال 2020 در کشورهای اروپایی انجام شده است، نشان می دهد که 62 درصد از مردم اروپا کاغذ را در مقایسه با پلاستیک دوستدارتر با محیط زیست می دانند و 70 درصد از مردم اروپا خواهان کاهش هر چه بیشتر پلاستیک در اقلام مصرفی خود هستند.
رقابت بین کاغذ و پلاستیک در حوزه بسته بندی، به هر دو نوع بسته بندی سخت و بسته بندی انعطاف پذیر مربوط می شود و کاغذ در هر زمینه رقابت تنگاتنگی با پلاستیک دارد.
70 درصد از مردم اروپا خواهان کاهش هر چه بیشتر پلاستیک در اقلام مصرفی خود هستند
آمار نشان می دهد که تا ابتدای سال 2000 میلادی بسته بندی انعطاف پذیر به طور کامل در تسلط کاغذ بوده است. در سال 2019، حجم بازار بسته بندی انعطاف پذیر بالغ بر 93 میلیارد دلار و سهم کاغذ از این بازار فقط 5 درصد بوده است. این موضوع برای صاحبان صنایع کاغذی جذابیتی ایجاد کرده است که بتوانند حجم قابل توجهی از این بازار را به خود اختصاص دهند. تاثیرات محیط زیستی کاغذ و پلاستیک در جدول 1 مقایسه شده است :
با توجه به اعداد و ارقام جدول 1 می توان نتیجه گرفت که پلاستیک وضعیت بهتری در مقایسه با کاغذ دارد. این ارقام با توجه به تولید و عرضه پلاستیک های جدید محاسبه شده است و در این میان، فعالان صنعت کاغذ نیز اقداماتی برای کاهش پیامدهای محیط زیستی انجام داده اند.
جدول 1- مقایسه تاثیرات محیط زیستی کاغذ و مقوا در بسته بندی
گرچه گرایش های مردمی و قوانین حفاظت از حیط زیست در اروپا به سود مصرف کاغذ و محدودیت استفاده از پلاستیک هاست، دست اندر کاران صنعت پلاستیک هم بیکار نشسته اند و با ابداع و تولید پلاستیک های جدید خود را بیشتر با مقررات و شاخص های مورد قبول محیط زیستی همراه می کنند، بنابراین رقابت بین کاغذ و پلاستیک گاه حتی شانه به شانه پیش می رود.
فعالیت های مشترکی که هر دو گروه از تولید کنندگان کاغذ و پلاستیک برای رقابت انجام می دهند به شرح زیر است :
الف) سبک سازی: تولید کاغذ یا پلاستیکی با حفظ و حتی افزایش کیفیت، میزان مواد کمتری مصرف کرده و هزینه کمتری نیز برای مصرف کننده دارد.
ب)چند کاربردی کردن محصولات به نحوی که بتوانند چندین نقش را همزمان ایفا کرده و با توجه به تولید با حجم بالا، قیمت تمام شده بهتری داشته باشند.
شرکت آمکور بسته بندی جدیدی برای مواد غذایی ماکروویو شونده تولید کرده است که کافی است مطابق با دستور پخت در ماکروویو قرار داده شود تا با توجه به دریچه تهویه تعبیه شده، ماده غذایی پخته شود.در کارزار رقابت کاغذ و پلاستیک، مصرف کنندگان اقلام بسته بندی از اقدامات زیر برای کاهش پیامدهای محیط زیستی و کاهش قیمت استفاده می کنند:
عرضه محصول بدون بسته بندی
در حال حاضر کمپانی هایی مانند Lush در بریتانیا محصولات بهداشتی خود را بصورت بدون بسته بندی عرضه می کند.
استفاده از ملزومات بسته بندی قابل استفاده مجدد
در حال حاضر شرکت Repack به عنوان یکی از فروشگاه های اینترنتی بزرگ از کیسه های با دوام بالا برای بسته بندی و ارسال محصولات خود استفاده می کند که مصرف کننده پس از دریافت، کیسه را به راحتی و از طریق پست به شرکت بر می گرداند و در صورت نگهداری باید قیمت آن را بپردازد.
استفاده از ملزومات بسته بندی قابل بازیافت
کاغذ به عنوان بهترین ماده طبیعی قابل بازیافت در اشکال و مشخصات فنی مختلف در صنعت بسته بندی استفاده می شود. در بسته بندی پلاستیکی، از موادی استفاده می شود که به راحتی قابل جداسازی و بازیافت باشند.
شرکت کوکاکولا با چشم انداز خود تحت عنوان « آینده بدون زباله» اقدامات زیر را در دست اجرا دارد :
- تا سال 2025 کلیه بسته بندی های پلاستیکی 100 درصد بازیافتی خواهند بود.
- عرضه نوشابه و آب در بسته بندی 100 درصد بازیافتی – لیبل و درب نیز بازیافتی هستند.
منبع: صنعت چاپ