در حالیکه تولید کاغذ تحریر یکی از تاکیدات مهم رئیس‌جمهور شهید بود و با وجود همه پیشرفت‌ها هنوز کمیت تولید در این زمینه می‌لنگد، خبرها حکایت از رسیدن زاگرس فارس به یک قدمی تولید تحریر دارد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، خودکفایی و عدم وابستگی به خارج در کالاهای استراتژیک سیاستی است که بسیاری از کشورها در دستور کار دارند و کاغذ به عنوان یک کالای استراتژیک چه در حوزه نشر و چه در صنایع چاپ و بسته‌بندی از اهمیت خاصی برخوردار است.
کارشناسان بر این باورند، رسیدن به خودکفایی در این کالای استراتژیک نیازمند توجه به توسعه پایدار است و در این حوزه نمی‌توان تنها به بهره‌برداری از ظرفیت‌های تولید برنامه‌ریزی کرد، بدون توجه به اینکه برای تولید کاغذ در بخش‌های مختلف نیازمند تامین زیرساخت‌ها، تامین مواد اولیه و رفع موانع هستیم و برای رسیدن به خودکفایی دسترسی به مواد اولیه و انرژی پایدار شاید از اصلی‌ترین نکات است که باید مدنظر داشته باشیم.
در دولت سیزدهم بر اساس پیگیری‌های شخص رئیس‌جمهور خودکفایی در تولید کاغذ بر اساس منویات رهبر انقلاب در دستور کار قرار گرفت و علی‌رغم کاستی‌ها و کمبودهایی که همچنان وجود دارد، با فعالیت جهادی کارخانه‌های فعال در این زمینه و البته حمایت همه‌جانبه دولت و پیگیری‌های مخبر به عنوان معاون اول رئیس جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی تولید کاغذ تحریر از 4 هزار تن به 80 هزار تن افزایش پیدا کرد و در حوزه تولید کاغذ کتاب‌های درسی به خودکفایی رسیدیم، با این حال این تنها می‌تواند کمی بیش از یک سوم نیاز کشور به کاغذ تحریر را پاسخ دهد و هنوز ظرفیت بسیاری از کارخانه‌های داخلی کاغذ خاموش مانده است.
در مساله تولید کاغذ تحریر در کشور 4 گزینه روی میز دولت سیزدهم قرار داشت که برای رسیدن به خودکفایی تکیه بر توان آنها گذاشته شد، کارخانه چوب و کاغذ مازندران، کارخانه کاغذ پارس، کارخانه دیبای شوشتر و کارخانه زاگرس فارس.
تکلیف کارخانه کاغذ مازندران که نسبتاً مشخص است واگر با همین برنامه‌ریزی روند ادامه داشته باشد، کارخانه می‌تواند برای سال جاری هم در صورت ادامه‌دار بودن حمایت‌ها، و البته بدون خاموشی‌های برق، چرخ تولید خود را روشن نگه دارد، کارخانه کاغذ پارس که به گفته مدیران نیازمند بازسازی دستگاه‌هاست و در صورت فراهم شدن تسهیلات لازم می‌تواند ظرف مدت 6 ماه تولید تحریر را به کارخانه برگرداند، کارخانه کاغذ دیبای شوشتر نیز سال گذشته به دلیل پاره‌ای از مسائل چند روزی را تعطیل کرد، به فعالیت خود ادامه می‌دهد، اما با تولید کاغذ بسته‌بندی و هنوز خبری از تولید تحریر در آن به صورت جدی نیست چرا که نتوانسته تسهیلاتی دریافت کند.
اما شاید مهمترین گزینه دولت سیزدهم بعد از کارخانه مازندران، کارخانه زاگرس فارس باشد که رئیس جمهور شهید نیز دو سال پیش بازدیدی از آن داشت. وزیر ارشاد پیشتر در جریان بازدیدهایی که از نمایشگاه کتاب تهران داشت، به افتتاح این کارخانه در ماه‌های پیش رو اشاره کرده بود، موضوعی که از سوی برخی فعالان حوزه تولید کاغذ چندان ممکن نیست، با این حال مسئولان وزارت ارشاد نظر دیگری دارند.
یاسر احمدوند معاون فرهنگی وزیر ارشاد که پیشتر نیز چندباری درباره راه‌اندازی کارخانه زاگرس فارس اظهارنظر کرده بود و پیگیر امور مربوط به راه‌اندازی و تولید این کارخانه بود در این زمینه به تسنیم می‌گوید: کار کارخانه زاگرس فارس تقریباً نهایی است، ماشین‌آلات آن نصب شده و همه اجزای کارخانه آماده فعالیت است، تنها مسئله کارخانه تأمین برق است که امیدواریم با کمک وزارت نیرو برق کارخانه نیز تامین شود.
وی ادامه می‌دهد: اگر برق کارخانه تامین شود، کارخانه فعالیت خود را شروع می‌کند، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز این موضوع را پیگیر است و وزیر نیرو هم مساعدت لازم در این زمینه را داشتند و در صورت وصل شدن برق کارخانه، وارد مدار تولید خواهد شد.
احمدوند در پاسخ به این پرسش که در صورت تامین برق محصول کارخانه چه خواهد بود، تحریر یا کاغذ بسته‌بندی می‌گوید: کارخانه آماده تولید تحریر است و در گام نخست، 20 هزار تن کاغذ تحریر تولید خواهد کرد.
قرارداد جدید با کارخانه کاغذ مازندران
وی درباره قرارداد با کارخانه مازندران برای سال جاری به جهت تولید کاغذ مورد نیاز نشر نیز می‌گوید: طبیعتاً منتظر هستیم برنامه سال کارخانه تدوین شود و قرارداد تولید کاغذ تحریر ویژه ناشران را امضا کنیم، طبیعتا با توجه به نیازی که وجود دارد، ناشران هم از کاغذ داخلی استقبال می‌کنند.
کارخانه کاغذ زاگرس فارس در شیراز با ظرفیت تولید 40 هزار تن کاغذ راه‌اندازی شده است، پیشتر اعلام شده بود که 87 درصد عملیات ساخت این واحد تولیدی انجام شده و برای تکمیل13 درصد باقیمانده، به تسهیلات برای بخش سرمایه ثابت و سرمایه در گردش نیاز است.
این کارخانه با 110 هزار متر مربع مساحت، یکی از کارخانه‌های برخوردار از تکنولوژی روز دنیاست. کارخانه کاغذسازی زاگرس با ظرفیت تولید سالانه 40 هزار تن کاغذ چاپ و تحریر، توانایی تأمین 10 تا 20 درصد کاغذ مورد نیاز کشور را دارد.
رئیس‌جمهور شهید مهرماه سال 1400 بازدیدی از این کارخانه داشت، در این بازدید برای تامین تسهیلات ریالی برای تکمیل بخش‌های مورد نیاز پروژه تاکیداتی شد، کمی بعد از سفر ریاست جمهوری به فارس هیات‌های دیگری نیز برای بازدید از کارخانه آمدند و جلسات کارشناسی برای تعیین میزان تسهیلات آغاز شد.
مدیرعامل، این کارخانه پیشتر گفته بود که برای تکمیل به 1200 میلیارد تومان تسهیلات بانکی نیاز دارد. اما رئیس سندیکای تولیدکنندگان این رقم را 900 تا هزار میلیارد برآورد کرده است، در خرداد ماه سال گذشته اعلام شد که بانک صنعت و معدن تسهیلات 400 میلیاردی را در اختیار این کارخانه قرار داده است. کارشناسان بر این باور بودند که این سرمایه برای تولید و کاغذ کرافت که در صنعت بسته‌بندی کاربرد دارد، در اختیار گذاشته شده است، نه برای تولید کاغذ تحریر. برای تولید تحریر حدود هزار میلیارد ریال مورد نیاز است چرا که تولید کاغذ تحریر نیازمند طراحی سیستم پساب صنعتی است و این طراحی هزینه‌‌بر است.
بررسی وضعیت کارخانه‌هایی که در تولید کاغذ و رسیدن به خودکفایی در تولید تحریر تا مرز بی‌نیازی، می‌توان روی آنها حساب کرد، نشان می‌دهد که ما مسیرهای خوبی را در 3 سال فعالیت دولت سیزدهم در حوزه کاغذ پیموده‌ایم و به نقاط روشنی در این مسیر رسیده‌ایم و به عبارت بهتر میراث رئیس‌جمهور شهید در این زمینه قابل توجه است، اما این اقدامات هنوز بی‌نیاز از حمایت‌های دولتی نیست و به اصطلاح تولید کاغذ در کشور هنوز نمی‌تواند گلیم خود را از آب بیرون بکشد. تولیدکنندگان کاغذ در کشور این روزها این آرزو را دارند که دولت آینده بر تداوم فعالیت‌ها و برطرف‌کردن موانع پیش‌روی تولید کاغذ همت داشته باشند.