دهم آذرماه ۱۴۰۲ روزی ماندگار در صنعت سلولزی ایران بود، روزی که خط تولید کاغذ در مازندران احیا شد و اهالی چاپ و نشر خودکفایی تولید کاغذ کتاب‌های درسی با جنس ایرانی را جشن گرفتند.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، خودکفایی کاغذ داخلی یکی از وعده‌های صادق دولت سیزدهم بود، وعده‌ای که در سایه هدایت رئیس‌جمهور و راهبری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی محقق شد و نور امید در دل اهالی نشر روشن کرد. با توجه به هزینه‌های سربار واردات کاغذ و خروج ارز از کشور این موضوع می‌تواند در توسعه سهم خودکفایی کشور با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری نقش بسزایی داشته باشد.
جمعه ۱۰ آذرماه، کارخانه چوب و کاغذ مازندران میزبان محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونان وزرای صمت و آموزش و پرورش بود.
شرکت صنایع چوب و کاغذ مازندران به‌عنوان بزرگترین تولیدکننده کاغذ در ایران با ظرفیت مجموعاً ۱۷۵ هزار تن شامل ۹۰ هزار تن کاغذ روزنامه و چاپ و تحریر و ۸۵ هزار تن کاغذ فلوتینگ فعالیت می‌کند.
این مجموعه سال ۱۳۷۶ با هدف کاهش وابستگی کشور به واردات کاغذ، کاهش خروج ارز از کشور، ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی در منطقه و کشور تاسیس شد، چراغ امیدی که این کارخانه روشن کرد، اگرچه در سال‌های نه‌چندان دور تا مرز خاموشی پیش رفت اما در دولت سیزدهم به مشعل پرفروغی تبدیل شد که گرمای آن نه‌تنها تنور چاپ کتاب‌های درسی را روشن کرد، بلکه امیدی نیز در دل ناشران ایجاد کرد.
خط تولید اول کارخانه‌ای که با هدف تولید کاغذ تحریر راه‌اندازی شده بود، سال‌ها به دلیل سیاست‌های نادرست برخی دولتمردان و حمایت‌های یک‌طرفه از واردات، خاموش شده بود و اولویت دومش که تولید کاغذ فلوتینک و لاینر بود به طور جدی دنبال می‌شد.
از دو سال گذشته با تأکیدات ویژه رئیس‌جمهور، تولید کاغذ تحریر در کشور رنگ و بوی دیگری به خود گرفته است.
پروژه تولید کاغذ تحریر داخلی در کشور از ابتدای دولت سیزدهم با تشکیل کارگروه کاغذ و نشر زیرنظر معاون اول رئیس‌جمهور و با حضور وزرای دخیل در این حوزه و کارشناسان و فعالان عرصه تولید کلید خورد. کارگروهی که بسیاری از تصمیمات آن جرقه اصلی تولید را در کارخانه‌های فعال ازجمله چوب و کاغذ مازندران روشن کرد.
در این میان حضور رئیس‌جمهور، معاون اول رئیس‌جمهور و پس از آن وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزیر صمت و دیگر متولیان در کارخانه‌های تولید داخل موجب شد تا هم موانع و مشکلات پیش روی تولید احصا و هم داشته‌های موجود برای برداشتن یک‌گام بلند ارزیابی شود.
علاوه‌بر این در سایه این حضور، تعامل و همدلی میان مسئولان دولت و مدیران کارخانه‌ها ایجاد شد که هم زمینه‌ساز رسیدن به یک وفاق جمعی و روحیه جهادی برای رساندن تولید از صفر به حد قابل قبول‌شد و هم شناخت بیشتری از این صنعت و بایدها و نبایدهایش را برای دولتمردان ایجاد کرد. این شناخت با پیگیری‌های رئیس‌جمهور و وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تأکید مداوم بر حل مسئله کاغذ، موجب شد تا سایر حلقه‌های خارجی مرتبط با کاغذ از جمله مصرف‌کنندگان نیز به اهمیت مسئله واقف شوند. قطعاً نقش دولت در فرهنگ استفاده از کاغذ داخلی حتی هرچند نسبی نیز کتمان‌ناپذیر است.
در مجموع باید گفت که دولت سیزدهم و دولتمردانش با وجود همه نمی‌توان‌ها و نمی‌شودها، نشان دادند که تولید کاغذ تحریر در ایران با وجود همه مسائل و مشکلات اعم از نبود توجیه اقتصادی، نبود مواد اولیه، عدم استقبال مصرف‌کنندگان و … توانست پا بگیرد و این مطالبه بر زمین‌مانده رهبر انقلاب در مسیر اجرا قرار گیرد.
اگرچه نمی‌توان ادعا کرد که همه مسایل و مشکلات کارخانه‌های تولید کاغذ برطرف شده و ما از واردات بی‌نیاز هستیم اما باید گفت که حل مسائل و مشکلات این حوزه تنها از عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برنخواهند آمد بلکه سایر ارکان دولت شامل وزارتخانه‌های نیرو، صمت، اقنصاد و … نیز باید به میدان بیایند و در کنار بانک‌ها و موسسات مالی، نمایندگان مجلس به ماندگار شدن این تلاش دولت سیزدهم همت بگمارند.
همتی جهادی نیازمند کاری جهادی
کارخانه چوب و کاغذ مازندران درحالی رسیدن به خودکفایی در تولید کاغذ کتاب‌های درسی را جشن گرفت که با مسایل و مشکلات مختلفی دست و پنجه نرم می‌کند و حل این مسایل و مشکلات نیازمند داشتن روحیه جهادی در همه ارکان دولت و حتی در میان جامعه مصرف‌کنندگان است.
مسائل و مشکلاتی که به‌گفته حمیدرضا فرجی، مدیرتولید کارخانه چوب و کاغذ مازندران، حل آن‌ها موجب می‌شود که کارخانه با سرعت بیشتری بر مدار تولید حرکت کرده و به ظرفیت تعریف شده برای تولید تحریر در بزرگترین کارخانه تولید کاغذ تحریر در خاورمیانه برسد.
فرجی درحاشیه بازدید خبرنگاران از این کارخانه با اشاره به ویژگی‌های منحصر به فرد چوب و کاغذ مازندران، گفت: بخش عمده ماشین‌های ما آلمانی، اتریشی، کانادایی است اما یکی از دغدغه‌ها، این است که تجهیزات و ماشین‌آلات کارخانه ۲۷ سال است که به‌روزرسانی نشده؛ درحالی که اگر دولت حمایت‌های بهتر و ویژه‌تری داشته باشد می‌توانیم با تجهیز ماشین‌ها، تولیدات خود را افزایش دهیم، از آنجایی که برای تامین قطعات به دلیل تحریم‌های ظالمانه علیه ایران مشکل اساسی داریم، این حمایت در نهایت به نفع تولید کشور خواهد بود.
وی همچنین با اشاره به طراحی اولیه این کارخانه مبنی بر استفاده از چوب صنوبر نیز گفت: باید برای مصرف ۶ ماه، دپوی چوب داشته باشیم، اما عملاً به دلیل اجرایی شدن طرح تنفس جنگل چنین امکانی فراهم نشده است.
فرجی واردات چوب را نیز یکی دیگر از مشکلات این مجموعه دانست و گفت: بخش عمده چوب‌ها بیشتر از روسیه وارد می‌شود اما سیستم پوست‌کنی در این کشور وجود ندارد، از آنجایی که برای تولید کاغذ تحریر حدود ۷۵ درصد باید از چوب استفاده شود، به‌صورت جدی در این بخش مشکل داریم.
به گفته وی، چوب و کاغذ مازندران روزانه ۱۳۰۰ تن مصرف چوب دارد و برای به‌روزرسانی ماشین اول حدود ۲ میلیون یورو و به‌روزرسانی ماشین دوم حدود ۴ و نیم میلیارد یورو اعتبار نیاز است.
کارخانه چوب و کاغذ مازندران اگرچه ستون اصلی تمرکز دولت بر مسئله تولید کاغذ داخلی به شمار می‌آید اما گزینه‌های دیگری چون کارخانه پارس، دیبای شوشتر و زاگرس نیز در پرونده تولید کاغذ داخلی در ایران وجود دارند که تلاش‌هایی برای به حرکت درآمدن چرخ تولید کاغذ تحریر در کشور در آن‌ها انجام شده است اما همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد رساندن این کارخانه‌ها به مدار تولید و دستیابی به توسعه پایدار در تولید کاغذ تحریر تا مرز صادرات به یک‌همت ملی، روحیه جهادی و انقلابی در همه بخش‌های نظام نیاز دارد.
ضروری است حالا که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، فارغ از مسائل سازمانی خود، کاغذ را به‌عنوان یک دغدغه دنبال کرده و تولید را از پنج هزار تن به ۸۰ هزار تن رسانده است، تنها نماند و سایر دستگاه‌ها دست یاری به سمتش دراز کنند.