کارشناسان و فعالان حوزه کاغذ معتقدند افزایش اخیر قیمت کاغذ چاپ و تحریر به دنبال برخی هیجانات ناشی از رویدادهای بین‌المللی و البته نوسانات نرخ ارز در بازار بوده است.
به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، کشور ما سالانه به بیش از 380 هزار تن کاغذ چاپ و تحریر نیاز دارد که تنها 180 هزار تن از آن در داخل کشور تولید می‌شود و بخش عمده آن وارداتی است، همین موضوع موجب شده است که قیمت این کالا در کشور درگیر نوسانات نرخ ارز و برخی تبادلات و رویدادهای بین‌المللی باشد.
اگرچه دولت سیزدهم تلاش‌های زیادی برای حمایت از تولید کاغذ در قالب اختصاص تسهیلات بانکی و حمایت‌های مختلف داشته است، اما هنوز تا وقت به بار نشستن این حمایت‌ها زمان لازم است؛ پیگیری‌هایی مبنی بر اختصاص ارز دولتی به کاغذ و اقداماتی از این قبیل ازجمله کارهایی بوده که تاکنون دنبال شده است.
در این میان هرچند قیمت جهانی کاغذ در ماه‌های گذشته افزایش داشته است، اما در داخل کشور گاهی این افزایش قیمت به‌صورت روزانه یا هفتگی است، در طول هفته گذشته بازار کاغذ با افزایش 20 درصدی در حوزه کاغذ تحریر روبه‌رو بود، موضوعی که خیلی زود به دغدغه‌ای جدی برای ناشران تبدیل و بسیاری از پروژه‌های انتشار کتاب با توقف کوتاه مدت همراه شد.
قدرت خرید مشتریان کاهش داشته است
حسین بنایی، کاغذ فروش در این زمینه به خبرنگار ایبنا گفت: قیمت کاغذ چهار و نیم ورقی 100 گرمی در هفته گذشته حدود 45 هزار تومان افزایش پیدا کرد و به بندی 870 هزار تومان رسید، درحالی‌که قبل از تعطیلات هفته گذشته حدود 820 هزار تومان بود.
وی با بیان این‌که علت این افزایش قیمت مشخص نیست، ادامه داد: اگر در بازار به میزان کافی کاغذ وجود داشته باشد، این میزان افزایش قیمت نخواهیم داشت، این بالا رفتن‌ها اصلا به نفع فروشنده و خریدار نیست.
بنایی با بیان این‌که قدرت خرید مخاطبان نیز کاهش داشته است، افزود: مشتریان به دنبال بالا رفتن قیمت‌ها، تمایل کمتری به خرید دارند و همین موضوع به رکود بازار منجر شده است، به طوری که فروش به حدود یک‌پنجم کاهش پیدا کرده و گردش مالی کم شده است.
وی با طرح این موضوع که امیدواریم این هفته شرایط بهتری را در بازار تجربه کنیم، گفت: به‌عنوان فروشنده کاغذ و مقوا در حوزه‌های مختلف تمایلی به افزایش قیمت نداریم زیرا عموما به رکود در بازار منجر می‌شود اما مجبور می‌شویم که تابع بازار باشیم.
این در حالی است که ناشران زیادی این روزها برای تامین کاغذ مورد نیاز خود به‌ویژه در سایز چهار و نیم ورقی (70 در 100) دست نگه داشته‌اند تا قیمت‌ها کمتر شوند و در وضعیت بهتری کار کنند، کاغذهایی که شاید از ماه‌ها قبل به بازار و در انبار کاغذفروشان قرار دارد اما همیشه به قیمت روز فروخته می‌شود. اما مساله اینجا است که نوسانات بازار کاغذ و نبود ثبات، شرایط کار را برای بسیاری از ناشران به‌ویژه ناشران کوچک‌تر سخت کرده است.
بازار ظهیرالاسلام نیز که به قلب تپنده کاغذ در تهران و حتی ایران معروف است، این روزها تابع این نوسانات است و بسیاری از بنگاه‌های خرید و فروش کاغذ برای اعلام قیمت، ساعت‌های میانی روز را انتخاب می‌کنند، زیرا بسیاری از آن‌ها نگران آب‌رفت سرمایه خود هستند و ترجیح می‌دهند کاغذ را به نرخ روز بفروشند.
امید به وضعیت بهتر
در میان اخبار افزایش قیمت کاغذ در بازار اما اختصاص ارز واردات کاغذ یکی از خبرهای خوبی بود که طی روزهای گذشته منتشر شد، معاون فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از اختصاص 40 میلیون دلار ارز به حوزه نشر و مطبوعات خبر داده و قرار است از سوی سه شرکت، این کاغذها به کشور وارد شود.
خبر خوبی که می‌تواند بارقه‌ای از امید را در دل ناشران روشن کند، زیرا با ورود مستقیم وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به موضوع، دیگر دست دلالان از حوزه کاغذ فرهنگی و تحریر کوتاه می‌شود و این وزارتخانه می‌تواند با نظارت و دقت بیشتری به ورود و توزیع کاغذ بپردازد.
البته افزایش قیمت کاغذ در روزهای اخیر، نگرانی‌هایی را در میان ناشران ایجاد کرد. احمد شریفان، رئیس اتحادیه کاغذ و مقوا با اشاره به افزایش قیمت کاغذ، طی یک هفته گذشته، گفت: قیمت کاغذ در 10 روز گذشته تابع هیجانات مختلف ناشی از روابط بین‌الملل بود، از سوی دیگر استمرار جنگ میان روسیه و اکراین نیز به این موضوع دامن زد و موجب افزایش بهای آن شد.
وی توضیح داد: بخش زیادی از کاغذهای چاپ و تحریر و روزنامه از همان سمت روسیه و اوکراین ـ می‌آید و این جنگ موجب بسته شدن این شاهرگ‌های حیاتی شده که به‌طور طبیعی بر قیمت اجناس نیز تاثیرگذار بوده است.
در پایان می‌توان امیدوار بود که توزیع یک‌هزار و 200 تنی کاغذهای دولتی در میان ناشران به آرام شدن جو بازار و فروکش کردن این هیجان‌های کوتاه مدت کمک کند و موجب رونق کسب و کار ناشران شده و مسیر را برای انتشار آثار خوب و خواندنی در حوزه نشر مهیا کند.
به‌خصوص که در این حوزه یاسر احمدوند، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بر این موضوع تاکید کرده است که سابقه فعالیت ناشر، کیفیت کتاب و نوبت چاپ آن از جمله معیارهای مهم کمیته تخصیص، توزیع و نظارت بر کاغذ به شمار می‌آید.
نکاتی مهم و ضروری که اگرچه در دوره‌های قبل فقط با شناخت قبلی اعضا و برخی مدارک از ناشران انجام می‌شد اما قرار است در این دوره بر اساس آمار دقیق و مدارک موجود اجرایی شود.
موضوعی که با نظارت دقیق و موشکافانه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران بر واردات و توزیع کاغذ در میان ناشران انجام می‌شود می‌تواند از بروز فسادهایی که هر از چندگاهی در سال‌های قبل به دنبال ورود کاغذ به کشور ایجاد شده بود، پیشگیری کند، زیرا هنوز هم پرونده بسیاری از تخلف‌های حوزه کاغذ در دادگاه‌ها باز است...