رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ از رشد ۲۰ تا ۳۰ درصدی تولیدات دانش‌بنیان در حوزه چاپ طی چهار سال اخیر خبر داد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، صنعت چاپ و بسته‌بندی در دهه 90 مسیری متفاوت را طی سال‌های پس از پیروزی انقلاب گذرانده است، در همان سال‌های ابتدایی دهه 90 عمده نگرانی فعالان این صنعت و مسئولان فرهنگی این بود که اساساً این صنعت به‌عنوان یک صنعت در ایران شناخته نمی‌شود و واردات بی‌رویه محصولات چاپی و خروج ارز ناشی از آن اجازه نمی‌داد که این صنعت نفس بکشد.
شرکت‌های داخلی عمده سفارشات خود را به کشورهایی از جمله ترکیه می‌دادند و شرکت‌های ترک که بازار خوبی در ایران داشتند، اقدام به تأسیس شعبه در ایران می‌کردند. واردات محصولات چاپی در سال‌های ابتدایی دهه 90 بنا به گفته مدیرکل ارشاد وقت ماهانه سه هزار میلیارد تومان بوده است، اما در یک حرکت ناگهانی و طی چهار تا پنج سال اخیر ورق برگشت و واردات محصولات چاپی در کشور به‌شدت کاهش یافت و از واردات یک‌میلیارد دلاری به کمتر از 50 میلیون دلار رسید، حالا این شرکت‌های ایرانی هستند که نه‌تنها عمده محصولات مورد نیاز را در داخل تولید می‌کنند بلکه چرخ صادرات را نیز اگرچه کند ولی به گردش انداخته‌اند.
در دوسال گذشته اما کرونا سایه سنگینی بر سر صنعت چاپ افکنده است، بازارهای صادراتی کمرنگ‌تر شده و دسترسی به مواد اولیه نیز با دشواری‌های بسیاری همراه بوده است، بازارهای صادراتی ایران تاحدودی در دو سال اخیر از دست رفته‌اند، اما در سال 1400 که اندکی از محدودیت‌ها کاسته شد، آیا تغییری در رشد صادراتی ایران در حوزه چاپ ایجاد شده است؟ برنامه این صنعت برای افزایش صادرات در سال جاری چیست؟...
خبرگزاری تسنیم این پرسش‌ها را با بابک عابدین، رئیس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ، در میان گذاشت. او مهمترین سدّ راه افزایش رشد صادراتی را فرسودگی ناوگان و نبود تسهیلات برای نوسازی عنوان کرد. مشروح گفت‌وگوی تسنیم با این فعال صنعت چاپ را می‌توانید در ادامه بخوانید:
* تسنیم: جناب عابدین، صنعت چاپ در دو سال گذشته به واسطه کرونا مشکلات متعددی را تجربه کرد و مهمترین تأثیر بر بازار صادرات این صنعت بود؛ جایگاهی که تلاش شده بود ایجاد شود، تاحدودی از دست رفت. اما در سال جاری محدویت ها کمتر شد. وضعیت صنعت چاپ در حوزه صادرات در سال 1400 چگونه بوده است؟
در بحث صادرات دو نوع صادرات اتفاق افتاده است، یک نوع در نتیجه بازاریابی و ارتباط مستقیم و از طریق حضور مستقیم رو در رو در بازارها و شرکت در نمایشگاه‌ها و معرفی محصولات ایجاد می‌شود. اکثر نمایشگاه‌ها در این زمینه در سال 1400 لغو شد. ما امکان حضور فیزیکی و معرفی توانمندی‌های بصری را نداشتیم.
روش دیگر صادرت حضور متقاضیان به ویژه از کشورهای عراق و افغانستان در ایران است که البته این متقاضیان چون متوجه شدند، فروش ارز در صرافی‌ها ریال مناسبی در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد، تمایل دارند ریالی معامله کنند.
رشد خاصی در زمینه صادرات چاپ نداشتیم
بنابراین سال 1400 ما رشد خاصی در صادرات صنعت چاپ نداشتیم؛ چرا که واردات مواد اولیه با چالش مواجه شد و ما از نظر تأمین ارز و زمان تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه با چالش مواجه شدیم و در نتیجه در انجام تعهدات صادراتی ناموفق ماندیم.
ما در سال 1400 بیشتر در حوزه مواد انعطاف‌پذیر صادرات داشتیم. با رشد درخواست در زمینه چاپ لیبل‌ها مواجه بودیم، با توجه به اینکه ما در زمینه تولید جعبه و مقواهای دارویی و بهداشتی در داخل کشور رشد خوبی داشتیم، افزایش صادرات جعبه داشتیم، اما آنچنان نبود که تغییر خاصی نسبت به سال 99 داشته باشیم.
* تسنیم: با توجه به وضعیتی که در سال 1400 داشتیم، برنامه شما برای برون رفت از وضعیت در سال جاری چیست؟
با توجه به شرایط اقتصادی فعلی و امیدواری برای برداشتن تحریم‌های ظالمانه پیش‌بینی می‌شود که روزنه‌هایی برای امور اقتصادی باز شود، در خرداد ماه ما پاویون چاپ و بسته‌بندی را در دبی خواهیم داشت که بستری برای تلاش ما در خصوص افزایش صادرات صنعت چاپ است.
حدود 12 شرکت ایرانی فعال در زمینه‌های مختلف قطعات یدکی تا ملزومات و مواد اولیه، خدمات چاپ، کارتن، لیبل، محصولات انعطاف‌پذیر، کاغذهای شیرینی، شکلات، چیپس، پفک، بسته‌بندی‌های دارویی، آرایشی، بهداشتی، چاپ امنیتی، تولید سلفن‌های حرارتی و... در این پاویون از ایران حضور دارند و امیدواریم بتوانیم مسیر را مهیا کنیم. برنامه مدونی برای حضور در نمایشگاه‌های ترکیه داریم، که فروشنده مستقیم به مصرف‌کننده خدمات ارائه می‌دهد.
در افق درازمدت بیش از 20 میلیارد دلار درآمد از صنعت چاپ خواهیم داشت
* تسنیم: پیش از این اعلام کرده بودید که سهم ایران از بازار جهانی صادارت چاپ چهار تا پنج درصد است، آیا این سهم افزایش داشته است؟
خیر، همچنان همان سهم پنج درصدی را داریم، اما ظرفیت ما بسیار بالاست. ناوگان صنعت چاپ ایران کمتر از ترکیه نیست. مخصوصاً بخش تولیدات پلیمری که بر پایه مواد اولیه پتروشیمی تولید می‌شود و ما در این زمینه به دلیل مزایایی که داریم می‌توانیم با افزایش تولید، جایگاه ترکیه را به دست بیاوریم. ما می‌توانیم بالای 20 میلیارد دلار درآمد در افق درازمدت از صنعت چاپ داشته باشیم.
*تسنیم: در چند سال اخیر عمده فعالان بازار چا ایران از فرسودگی ناوگان اظهار نگرانی کرده‌اند، این فرسودگی چقدر جدی است و چه تاثیراتی بر صادرات داشته است؟
یکی از معضلات ما فرسودگی ناوگان است که در سه تا چهار سال گذشته رخ داده است، با توجه به پیشرفت‌ها در زمینه چاپ و تلفیق چاپ و تکنولوژی، ما از تکنولوژی جهانی عقب ماندیم و اگر ادامه پیدا کند نمی توانیم درخواست سفارش دهنده‌های بین‌المللی را مرتفع کنیم. هر روز استانداردهای جدیدی در جهان ایجاد می‌شود، به خصوص در اروپا، امریکا و سایر کشورهای توسعه یافته. به طور مثال استانداردهای زیست محیطی ایجاد می‌شود و در بستر چاپ از موادی استفاده می‌شود که در محیط زیست تخریب‌پذیری سریعتری دارند. ما باید بتوانیم ماشین آلاتی که آن محصول را می‌توانند چاپ کنند، تامین کنیم. در کنار این موضوع بسته‌بندی سلامت خیلی مهم است. ما باید یه سمت تولید محصولات سلامت باشیم. باید بتوانیم از مواد اولیه و ماشین‌آلاتی که به سمت بسته‌بندی سلامت می‌روند استفاده کنیم که نیاز به سرمایه‌گذاری بسیار دارد.
ماشین‌آلات چاپ از گران‌ترین ماشین‌آلات صنایع هستند، چون دقت و ظرافت بسیار دارند، گاهی اوقات قیمت ماشین‌آلات چاپ را با هواپیما مقایسه می‌کنند. اگر ما بتوانیم رفع تحریم داشته باشیم، درآمدهایی از صنعت چاپ و بازار اقتصادی جهان پیدا می‌کنیم که بودجه خوبی را نصیب کشور می‌کند. ما برای خریداری این ماشین‌آلات نیازمند تسهیلات بانکی هستیم، این ماشین‌آلات می‌توانند به عنوان تضمین برای تسهیلات مناسب برای چاپخانه‌ها در نظر گرفته شوند، این ماشین آلات صنعتی ارزش بسیار زیادی دارند و می‌توانند به عنوان وثیقه در اختیار بانک قرار گیرند.
نوسازی ماشین‌آلات در بخش افست و پاورقی نداشتیم
در بخش افست و چاپ ورقی ما به ندرت توانستیم ماشین آلات را نوسازی کنیم، 90 درصد دستگاه‌های وارداتی تجهیزات دست دوم و استفاده شده بوده است. با توجه به نرخ ارز و گرانی قیمت‌ها امکان سرمایه‌گذاری جدید نبوده است، تسهیلات کم بهره در اختیار قرار نگرفته و نتوانسته‌ایم در زمینه تولید افست و ورقی دستگاه‌های تازه وارد کنیم. در زمینه چاپ دیجیتال با توجه به تکنولوژی‌های بالا و تحریم‌ها وضعیتمان دشوارتر است.
در زمینه تولید چاپ لیبل اما وضعیتمان تفاوت پیدا می‌کند، با توجه به اینکه این فرایند در سرمایه‌گذاری و تولید در 10 سال گذشته در داخل کشور نوپا بوده است، توانستیم ماشین‌آلات نو خریداری کرده و در ارزآوری نیز مفید باشیم.
بیشتر بخوانید
- معاون وزیر ارشاد: سند تحول صنعت چاپ تدوین می‌شود
- نگاه به صنعت چاپ فرا صنعتی و فرا فرهنگی است
- تأسیس تشکل سراسری صنعت چاپ در کشور توسط 13 اتحادیه
- چوب لای چرخ صنعت چاپ آذربایجان‌غربی/ مسئولان برای نابودی صنعت چاپ کمر همت بسته‌اند
واردات 20 خط تولید لیبل در سال گذشته به کشور
سال گذشته ما بالغ بر 20 خط تولید لیبل، از تولیدات کشورهای مختلف را وارد کردیم، واردات برخی از این دستگاه‌ها 100 میلیارد تومان هزینه‌بر بوده است، متاسفانه نتوانستبم از تسهیلات بانکی هم استفاده کنیم. و با پرداخت سرمایه‌های خود این کار را انجام دادیم ولی این فعالان صنعت نیاز به حمایت دارند.
دولت اگر نمی‌تواند ارزی تخفیفاتی قائل شود تا با کاهش هزنیه‌ها قیمت‌های رقابتی صادراتی ایجاد کنیم، تسهیلات ریالی در اختیارمان قرار دهد. در بخش لیبل‌ها ظرفیت صادارتی ما افزایش قابل توجهی یافته است، امکاناتی که ایجاد شده فرصت بسیارخوب و مغتنمی برای صادرات لیبل‌های برچسبی ایجاد کرده است که اگر دولت بتواند تمهیدات درستی را مهیا کند. ایران صادرکننده قدرتمندی خواهد شد.
*تسنیم: صادرات خوبی هم در زمینه لیبل‌های امنیتی در سال‌های گذشته داشتیم، این توانمندی هچنان وجود دارد؟
در بحث لیبل‌های امنیتی ما چند کارخانه پیشرو داریم، یکی از این کارخانه‌ها پوکه‌ای که برای تولید هولوگرام امنیتی نیاز است را تولید می‌کنند و تولیدشان نیز دانش بنیان است و در خاورمیانه نمونه‌ای ندارد.
* تسنیم: به مبحث دانش‌بنیان اشاره کردید، صنعت چاپ تا چه اندازه در مسیر تولید دانش‌بنیان حرکت کرده است؟
خواه ناخواه یکی از مباحث دانش بنیاد تحقیق و توسعه است و رفتن به سمت استفاده از روش‌های دانش بنیان برای افزایش کمیت و کیفیت در تولید نیاز امروز صنایع است، من فکر می‌کنم در چند سال گذشته ما پیشرفت خوبی داشتیم، خیلی از واحدها خود را به سیستم تحقیق و توسعه مجهز کرده‌اند تا محصولی با کیفیت بالاتر و هزینه پایین‌تر مقاوم به شرایط محیطی، مقاوم به نور و... تولید کنند. ما در زمینه تولید دانش بنیان محصولات چاپ رشد 20 تا 30 در 4 سال گذشته داشتیم.
*تسنیم: نگرانی فعل شما برای صنعت چاپ در سال 1401 چیست؟
اگر نرخ ارز گمرکی که دولت قول آن را داده است، کاهش پیدا نکند ما به دلیل افزایش دستمزدها و تغییر نرخ ارز از 4200 تومان به 24 هزار تومان با شوک شدیدی مواجه خواهیم شد. امیدوارم برای مدتی کاهش نرخ تعرفه را داشته باشیم که حداقل در زمان کوتاه مدت یا میان مدت ما به تولیداتمان مسلط شویم